Aktualności

Symbolika Wielkanocy jest nieodłącznie związana z wiecznie odradzającym się życiem. W praktykach wielkanocnych ważnym elementem są nawiązania do przyrodniczych sił witalnych i rozpoczynającego się roku agrarnego.

Staropolskim obyczajem, w Wielki Piątek, dzień symbolizujący dzień umęczonego Chrystusa, od rana ubierano w kościele Grób Pański, który miał zazwyczaj formę groty i był umieszczany w nawie bocznej. Zdobiły go kwiaty: hortensje, narcyzy, tulipany, czy żonkile dostarczane z dworskiej oranżerii. Piątkowe popołudnie poświęcano na odwiedzanie odsłoniętego Grobu Pańskiego.

W Wielką Sobotę przed kościołami święcono między innymi ogień, dla wzniecenia którego używano gałęzi kolczastej tarniny, a czasami głogu. Krzewy te symbolizowały cierniową koronę Chrystusa. Niedopalone kawałki gałęzi zabierano do domów. Umieszczano je w strzechach chałup. Poświęcone ciernie przechowywane były też za wszechobecnymi „świętymi obrazami” razem z palmą, aby ochronić dom przed uderzeniem pioruna i pożarem. Ogarków tarniny używano też do rozpalania pod kuchnią nowego ognia w Wielką Niedzielę. Gospodarze z poświęconej tarniny robili krzyżyki (jak z gałązek wierzby palmowej) i o świcie nieśli je na pola, ustawiając w czterech rogach, co miało uchronić zbiory przed silnymi deszczami i gradem.

Bukszpan zwyczajny, zwany bukszpanem wiecznie zielonym (a w gwarze poznańskiej gryczpanem) jest rośliną do dziś powszechnie stosowaną do dekoracji koszyczka wielkanocnego, domów i stołów w okresie Wielkanocy. Jest on również ważnym elementem palmy wielkanocnej. Oprócz bukszpanu chętnie do celów dekoracyjnych wybierany jest także barwinek, wschodzący owies oraz rzeżucha. Liście roślin wiecznie zielonych wykorzystywane są do dziś do ozdabiania wypieków: bab, mazurków i ciast, a także potraw takich jak wielkanocny baranek z masła, z jajecznego ciasta lub pieczony w żeliwnej formie.

Budząca się do życia przyroda jest też doskonałą scenerią dla przygotowywania plenerowych gniazd tradycyjnych wielkanocnych zajączków, z których dzieci (po ich odnalezieniu) z radością wyjmują pozostawione tam przez rodziców i krewnych słodycze i drobne upominki.

Przygotował: Instytut Skrzynki